THERMAE

I.

THERMAE

castrum agri Narbonensis, 5. leucis a carcassona, in altissimi montis supercilio, quod unâ solum parte adiri poterat. Eius domini Raimundi Militis, sub dominio Vicecomitis Biterrensis, meminit Petrus de bello Albig. c. 41. Etiam castrum, de Terminis dictum est, hodie Termes, cuius ager Termenez. Hadr. Vales. Notit. Gall. Item civitas Thraciae; unde sinus Thermaicus, Ital. Golfo di Salonichi. Sinus rnaris Aegaei, in Macedoniam extensus, in cuius intimo recessu ad Boream Thessalonica est, ubi antea Therma, unde ei nomen, vide infra in voce Thermaeus sinus. Urbs quoque Angliae, vulgo Bathe. Vide Mons Badonius, et Bathonia urbs. Thermae quoque in Gallia sunt, vulgo Chaudes Aigues, oppid. Velaunorum, inter Fanum S. Flori et Mimatum. Baudrando oppid. Alverniae superioris in limite Ruthenorum et Mimatum, longe a Velaunis in Occasum, 3. leuc. a Floriopoli in Meridiem, Thermae item geminae, Germaniae urbes, superior et inferior, utraque Baden vulgo. Una in Helvetiis ad Limagum fluv. inter Tigurum 2. et Basileam 6. leucis, ubi comitia generalia Helvetiorum fiunt. Vide Badena. Altera urbs Marchiae Badensis caput in Brisgoia et silva nigra, inter Friburgum ad Austrum 8. et Spiram in Boream fere totidem leuc. ab Argentorato 5. Vide Bada. Sunt et Thermae Austriacae, Baden, oppid. cum Balneis inter Viennam et urbem novam 4. leuc.

II.

THERMAE

species aquarum medicatarum, quarum seriem et virtutem recensent Kircherius, Mund. Subterrant. l. 5. sect. 3. Bauhinus, Fallopius, Rulandus, etc. Et primus quidem observat, earum octo dari in Portugallia, 40. in Hispania: 45. in Gallia: 120. in Germania: 86. in Italia: 9. in Hungaria, locisque vicinis: 16. in Illyrico: in Graecia et vicinis Insulis 22. Polonicas certô numerô non prodit. Becmannus e thermis Anglicis nobiliores Bathoniensis tribus, et Buxtonenses, novem fontibus ebullientes, addit. Thermarum Iapanensium laûs Singacko, aqua adeo acris est, ut ad ossa usque carnem corrodat; quô suppliciô haud pridem Christianorum Nangesaccensium constantia, post multa alia frustra tentata, expugnata est: Eorum enim nemo prae doloris magnitudine perstitit, praeter adolescentulum septendecim annorum, qui multoties aquâ illâ stillatim nudo suo corpori affusâ cruciatus, mox refocillatus, dein iterum cruciatus, animam maluit Servatori hôc lotam liquore reddere, quam fidem abnegare. Varen. de religion. Iapan. c. 11. Parum absimiles Thermis, ignei sunt fontes, quorum magnus numerus in regni Chinae provinc. Xansi, quibus et incolae ad coctionem suam utuntur, Neuhof. Itiner. Chinens. p. 12. etc. Unde Thermis calor, Pontanus his verbis scribit:

Baiano sed ne fumare in littore Thermas,

Mirêre, aut liquidis fluitare incendia venis,

Vulcani fora sulpureis incensa caminis

Ipsa monent, late multum tellure sub ima

Debacchari ignem camposque exurere apertos.

Inde fluit calidum reserens ex igne vaporem

Unda fugax, tectis fervent et balnea flammis.

De quibusdam Thermis in specie, vide porro infra. Dictae etiam sunt Thermae loca balneis destinata, in quibus plus luxus et insaniae quam in ullis aliis operibus, apud Veteres Romanos deprehenditur, notatque Ammianus, Thermas Imperatorum provinciarum in modum exstructas fuisse. Erant aut aestivae aut hiemales, quales uno eodemque in loco exstruere instituerat Gordianus: sed morte praeventus non absolvit. Hiemales trans Tiberim Aurelianus fecit. Servierunt autem illae primum Imperatoribus privatim, postea et populo vulgata sunt: patebantque aliquando interdiu, corrnptioribus temporibus etiam noctu. Consuetô more mixtae et communes minime fuerunt, quod tamen malorum Principum culpâ aliquoties factum est. His, ut Aquaeductibus, caestella adiuncta erant, in quibus aqua conservabatur: et subiuncti canales, per quos caduca et inutilis effluebat. Parietes autem castellorum malthati erant tam tenaci ac durâ materiâ, ut vix ferrô frangerentur. Sola Thermarum Balnearumque interdum vitrô sternebantur, ut Agrippinarum: frequentius lapide, aut crustis marmoreis latis, tessellis quadratis varii coloris; nigri, ut Balneae Palatinae: nigri albique, ut Thermae Commodi et Antonini, vide Nicol. Sipontinum, Lipsium, Rosinum, l. 1. Antiqq. Roman. c. 14. Alios: Inprimis Andream Baccium Elxidianum, l. 7. de Thermis. Hodie in urbe maiora omnia acdificia ab imperitis Thermae vocantur, inquit Dempsterus, propter Diocletianaeas et Antonianas, quod suô quoque factum tempore non dissimulavit Blondus. Species quasdam Thermarum Romanar. Vide infra. Adde de voce, Subintellig. aquae, sicut Graeci cum θερμὰ dicunt, subintelligunt, ὕδατα, Salmas. ad Solin. ubi de Thermis Himeraeis, Siciliae urbe, Romanorum Colonia, multa, p. 114. Coeterum Thermae numquam Romae ante nonam olim patebant: Hadriani tempore octava iis aperiendis constituta est. Tacitus vero Imperator ante lucernam claudi iussit, ne quid per noctem seditionis oriretur; Quam in rem vide Salmas. ad Historiam Aug. ubi et de Thermis Alexandrints, Antoninianis, Commodianis, Diocletianis, Gordianis, Hiemalibus, Neronianis, Severianis, Titianis, Varianis passim: adde quae supra diximus de Balineis Balneis, Gymnasiis et Lavandi ritu.